Gouda – Energietransitie kost meer tijd en geld dan verwacht en toch blijft Gouda  halsstarrig bij het oude standpunt dat men 10 jaar eerder van het gas af wil. Purmerend gaat nog verder en wil al 15 jaar eerder van het gas af.

Door de Goudse college worden we er af en toe aan herinnerd dat er naast de corona crisis ook nog een meerjarenproject loopt onder de naam energietransitie. Zo kwam er onlangs een aanmoedigingsfolder in de bus om toch maar alvast te beginnen met voorbereidingen om van het gas af te kunnen. De folder was overigens duidelijk woningeigenaar gericht. In het begin van dit jaar werd er in de schouwburg nog een informatie avond belegd en ook daar werd men gestimuleerd om alvast stappen te zetten. Het betrof vooral voorlichting, deels commercieel en promotioneel, om gebruik te maken van de reeds bestaande subsidies.

Er was ook een lichtpuntje, alleen niet zo opvallend
In het midden van de presentatie werd een groot tableau gepresenteerd met daarop alle mogelijkheden van toekomstige energiebronnen. Het lichtpuntje was de vermelding van de mogelijke toepassing van waterstofgas en het gebruik van het bestaande gasleidingnetwerk. Dus niet overal van het aardgas af. Dat klinkt al beter. Zolang echter de landelijke bestuurders in den Haag niet aangeven welke bakken met geld ze de gemeenten voor deze operatie beschikbaar stelt, blijft de transitie op een laag pitje staan.

In Purmerend kwam de realiteit aan het licht
In diverse media, w.o. het NRC, verscheen het bericht dat na een eerste succes in het Project Purmerend Gasvrij, de wethouder voor het tweede deel van de betreffende pilotstraat, de stekker eruit heeft getrokken. In de eerste fase lukte het om 89 van de 95 bewoners mee te laten doen en op het warmtenet aan te sluiten. Bij het tweede deel van de straat ging het mis. De bewoners kregen keer op keer te horen dat de aanleg werd uitgesteld en wel door een waslijst aan problemen. Qua grootte is Purmerend vergelijkbaar met Gouda. Zij ruim 81.000 inwoners en Gouda ruim 73.000.
Bestuurders in Purmerend hebben de ambitie om al in 2035 aardgasvrij te zijn en in zeventien jaar maar liefst 10.000 particuliere woningen aan te passen van verwarming op aardgas naar een alternatieve warmtevoorziening. Daar is veel geld voor nodig en zo werd een overheidsconsultant van “Vindsubsidies” aangesteld om te helpen subsidie voor dit doel te verkrijgen. Die inspanning werd beloond door een rijksbijdrage van 6.9 miljoen euro! Zelfs Koning Willem Alexander kwam een kijkje nemen hoe de gemeente van plan was dit alles te realiseren.

Artikel gaat verder na de foto

Hier valt voor Gouda dus wat te leren
Het plan was om1.276 bestaande woningen in de wijk Overwhere-Zuid in Purmerend in twee jaar van het gas af te helpen. In deze wijk, met daarin het oostelijk deel van de Van Goor Hinloopenstraat als pilot, werden zo in totaal 89 van de 95 woningen van het gas af gehaald. Deze  werden nu aangesloten op het warmtenet. Afgelopen voorjaar kwam het andere deel van de pilotstraat aan de beurt. Maar in oktober dit jaar verkondigde de verantwoordelijk wethouder al dat dit niet haalbaar is. “We kregen een waslijst aan issues waar we niet op gerekend hadden” zei hij. De operatie in het eerste deel van een straat verliep goed, maar toen in het voorjaar het andere deel aan de beurt kwam ging het mis.
Peter Blesgraaf werkte ruim een jaar als projectmanager voor “Proeftuin Aardgasvrije Wijken” in Purmerend. Hij stapte in het project toen men halverwege de omschakeling van de 95 woningen was. Hij zou het volgende deel van het project gaan begeleiden. Als gastauteur heeft hij daarover zijn ervaringen gedeeld.

Terug naar de start van de pilot
Blesgraaf schrijft dat de gemeente Purmerend het aardgasvrij maken integraal wilde aanpakken. De pilot was opgezet door een gedreven groep ambtenaren en enkele externe experts. Daarbij kwam het gebruik van het woord “projectmatig” veelvuldig voor. Tekenend is dat Biesgraaf de nadrukkelijke opdracht van de gemeente had om “rust” in het project te brengen. Het raadsbesluit in 2017 sprak van: “alles in nauwe samenwerking met de gemeentelijke Stadsverwarming en andere netbeheerders”. Blesgraaf stelt dat het gemeentelijk besluit om tijdelijk te stoppen nog niet betekent dat de pilot mislukt is maar dat uit de pilot blijkt waar je tegenaan loopt.

De waslijst van problemen
Zowel programmamanager van de gemeente, Jaspert Verplanke,  als  Peter Blesgraaf geven een beeld van de problemen waar men tegenaan liep:

• Het woord integraal is al eerder gevallen. Zo zag de gemeentelijke Dienst Riolering de kans om het riool in de pilotwijk te vervangen zodat dan gelijk het warmtenet kon worden aangelegd. “De rioleringswerkzaamheden liepen uit de hand en de kosten van de aanleg stadsverwarming liepen de spuigaten uit. De oorzaak lag in het moeten wachten op de rioolaanleg” was de melding van de directeur, Gijs de Man, van de stadsverwarming Purmerend.
• Een andere tegenvaller was volgens deze directeur, de veel hogere kosten voor het aanleggen van leidingen in de gevels van huizen om ze aan te sluiten op het warmtenet.
• De Man zegt verder dat de huidige lage gasprijzen roet in het eten gooien. Duurzame oplossingen kosten relatief meer geld als de gastarieven laag zijn. Blijft als enige keus het gas duurder maken door energiebelasting te heffen of duurzame alternatieven goedkoper maken door subsidie. De kosten moeten dus omlaag om het project alsnog een kans van slagen te geven.
• Verplanke stelt dat doorgaan, zoals op de manier in de pilotwijk, niet kan. De kosten moeten flink omlaag. Hij wil hier bijvoorbeeld een beroep doen op de zelfredzaamheid van bewoners, zoals het zelf uitzoeken van een nieuwe kookplaat. Ze kunnen dan de kosten bij ons declareren. Dat scheelt ons tijd en geld. (redactie: Als dat de redding moet zijn….)

Tot zover het eerste deel over ontwikkelingen en problemen bij het gasloos maken van bestaande woningen in Purmerend. Daar ligt immers de grootste uitdaging. Bij nieuwbouw kan technisch alles, maar daar hangt ook een prijskaartje aan. Die meerkosten zijn echter vaak te financieren en terug te verdienen door weinig energieverbruik.
Ons tweede deel zal een beeld geven van de verhoudingen tussen de gemeente Purmerend en de betreffende bewoners van het pilotgebied. En voorts hoe Gouda met wat minder haast flink kosten kan besparen.

Correctie in het artikel “Laat Purmerend een waarschuwing voor Gouda zijn”:
In het inleidende gedeelte is de heer Peter Blesgraaf vermeld als projectmanager bij het aardgasvrij maken
van 90 woningen in Purmerend. In de praktijk was hij maar een paar maanden projectmanager en had
daarbij de opdracht het traject van pilot naar proeftuin te begeleiden

Heeft u lokaal nieuws uit Gouda of omgeving?
Mail het ons via redactie@degouda.nl

Download nu deGouda App voor iOS en Android