KLIK HIER EN VOLG DE LIVEBLOG VAN TURFMARKTKERK

Er is nooit sprake geweest van instortingsgevaar van de Turfmarktkerk. En het versneld slopen op laste van bestuursdwang was ‘niet noodzakelijk om instortingsgevaar weg te nemen’. Dit blijkt volgens een ingewijde uit het vernietigende rapport van rechtsinstantie STAB over de Turfmarktkerkaffaire. De instantie concludeert naar verluid ook dat de gerekende sloopkosten zeker twee maal te hoog zijn.

Door: Peter Riphagen

Eigenaar Khalid Boutachekourt heeft altijd volgehouden dat er sprake was van machtsmisbruik tijdens het sloopproces van de kerk en lijkt met deze conclusies gelijk te krijgen. Rechtsinstantie STAB heeft in speciale opdracht van de rechtbank onderzocht of er sprake was van instortingsgevaar. Daaruit volgt ook of de gemeente en omgevingsdienst (ODMH) het gebouw terecht versneld hebben gesloopt. Dit leidde tot deze rechtszaak, omdat de eigenaar niet van zins was de gepeperde rekening hiervan te betalen. Het STAB beperkte zich in haar onderzoek tot het technische aspect. Of, en zo ja welke, strategie er zat achter het handelen van gemeente en ODMH zou niet zijn onderzocht. Veel gebeurtenissen in dit artikel zijn eerder beschreven in het door Boutachekourt opgestelde feitenrelaas, van oktober 2019.

Kerk was stabiel
Volgens ingewijde blijkt uit het rapport van het STAB dat er geen instortingsgevaar was. Sterker nog, er lijkt zelfs nooit reden te zijn geweest voor sloop. Bekend is dat uit expertmetingen in 2017 bleek dat de kerk, op een klein deel van de fundering na, stabiel was. De eigenaar liet toen funderingsherstel uitvoeren in het slechte deel van het gebouw. Hierop concludeerde expert Peters & van Leeuwen: ‘Met het herstel van deze paalkoppen [is de kerk] weer voldoende veilig voor 10 tot 15 jaar’.

ODMH trok in juli 2017 in een handhavingsrapport echter heel andere conclusies: het gebouw zou moeten worden gesloopt vanwege de slechte staat. Het STAB zou hiervoor geen onomstotelijk bewijs hebben gevonden.

Drijfzand
Maar de signalen dan, dat de kerk instabiel was? Door de hele periode heen, tot de sloop aan toe, lijken doorslaggevende oordelen berust op drijfzand. Het STAB ziet volgens ingewijde dat vaak op basis van visuele inspecties werd geoordeeld, in plaats van onderbouwend onderzoek. Of deed men niet het juiste onderzoek, vereist voor een goed oordeel van de stabiliteit.

Een bijzondere rol hierin speelde ingenieursbureau Geelhoed Engineering. Bekend is dat zij in de fase tussen juli en oktober 2018 vier maal concludeerden dat de staat van de kerk sterk achteruitging. Volgens ingewijde vond het STAB hiervoor geen bewijs.

Noodbevel & sloop
In september 2018 namen de gemeente en omgevingsdienst (ODMH) onder dwangbevel de stutwerkzaamheden van de kerk over. Onnodig, oordeelt het STAB naar verluid. Het stutten was namelijk een specialistische klus en de eigenaar werkte al met dé landelijke expert. Sterker nog, bekend is dat de gemeente na overname in zee ging met precies hetzelfde bureau: Dekker Engineering.

De laatste stap naar sloop was het noodbevel dat burgemeester Schoenmaker afkondigde vanwege instortingsgevaar, in oktober 2018. Hiermee nam hij het gehele sloopproces uit handen van de eigenaar, om het vervolgens in opdracht van de gemeente te laten uitvoeren. Het STAB zou oordelen dat er ‘geen direct gevaar was van instorting van het kerkgebouw’. Uit interne correspondentie van de gemeente, in handen van deze krant, blijkt dat destijds al werd gewaarschuwd voor het oordeel van ‘détournement de pouvoir’ (machtsmisbruik), als het noodbevel niet goed werd onderbouwd. Die onderbouwing lijkt met de conclusies van dit rapport onderuit gehaald.

Sloopkosten
Tenslotte was er de vraag van de rechter, die moet oordelen over de claim van sloopkosten, van 536.000 euro van de gemeente aan de eigenaar. Volgens ingewijde zou het STAB in een eigen berekening niet verder zijn gekomen dan 280.000 euro. En dan gaat het ook nog om sloopkosten voor versneld slopen, een scenario dat door de overheden, naar het lijkt onterecht, is opgelegd. De verschillende offertes die de eigenaar zelf liet maken kwamen dan ook veel lager uit, nog onder de 100.000 euro.

Integriteitsonderzoek
Het rapport van het STAB is overhandigd aan het College van B&W. Naar verluid heeft zij de gemeenteraad aangeboden om hem onder vertrouwelijkheid in te zien. Dit zou betekenen dat er niet over mag worden gedebatteerd. Sommige raadsleden zouden hebben aangegeven het rapport liever niet in te zien, omdat zij zo de vrijheid van spreken behouden. Omdat de rechtbank alleen uitspraak doet over de aanleiding voor de sloopkosten, moeten de politieke consequenties elders worden getrokken.

Dit zou bijvoorbeeld kunnen in een raadsenquête. Eind 2019 schaarde de oppositie van de gemeenteraad zich nog volledig achter zo´n enquête, maar kwam die er niet door omdat hij niet gesteund werd door raadsleden van de coalitiepartijen. Met het uitkomen van dit rapport is het de vraag of de coalitiepartijen achter het College kunnen blijven staan.