Gouda – Achter de mooie, klassieke woningen aan de Fluwelensingel ligt al lange tijd een goed bewaard geheim. Ruim vijftien jaar geleden werden grootse plannen gemaakt om hier, naast Klein Amerika en achter voormalige autogarage de Jong, een supermarkt te bouwen. Dat liep iets anders; anno 2021 ligt er nog altijd een gapend gat. Recent deed de Raad van State uitspraak dat de plannen stroken met het beleid van de gemeente. De supermarkt mag er komen.

Stichting Lokale Verbinding vroeg zich af: waarom moet hier eigenlijk perse een supermarkt komen? Deze week in deel III: andere tijden

Het is 2011: Tot nu toe zijn omwonenden uitgebreid betrokken bij de supermarktplannen. Maar dat gaat veranderen. In deze periode wordt met de supermarktplannen een nieuwe stap gezet, waarna er niets meer aan te doen valt. Met de kennis van toen misschien verstandig, maar is het dat tien jaar later nog steeds?

Bestemmingsplan en exploitatieovereenkomst
We zijn dus tien jaar terug in de tijd en dat heeft een reden. 2011 is het jaar dat de gemeente het nieuwe bestemmingsplan vaststelt voor de Kadebuurt en Kort Haarlem. Later dit jaar tekent zij ook een exploitatieovereenkomst met ontwikkelaar Timpaan.

Het bestemmingsplan bestaat uit grote lijnen maar is al helder over de invulling van het kavel achter de Fluwelensingel: ‘de realisatie van een supermarkt aan de kant van de Fluwelensingel ter hoogte van de nrs. 56-59, met bijbehorende parkeervoorzieningen’. En: ‘15 woningen boven de supermarkt, in de rooilijn van de Fluwelensingel’. Met hun krabbel onder de exploitatieovereenkomst heeft Timpaan bovendien de zekerheid dat ze hier straks ook echt een supermarkt mag bouwen. Zo is de komst van de supermarkt in 2011 al helemaal juridisch dichtgetimmerd.

De gemeente Gouda neemt vervolgens het standpunt in dat het initiatief ligt bij private partijen, Timpaan en de Jong dus. Dat de gemeente zich eigenlijk heeft vastgelegd op het mogelijk maken van een supermarkt, zegt zij er niet bij. Dat feit kan in de toekomst nog weleens lastig worden. Want wat als tussen 2011 en realisatie de omstandigheden in Gouda ineens wijzigen? Een ‘change of plans’ is dan niet meer mogelijk.

Adviesrecht weg
Omwonenden vertellen dat ze in die periode op de plannen steeds minder grip kregen. We spreken bewoners van het eerste uur, Albert en Dolf van de IJssellaan. In 2007 bedongen zij bij wethouder Menkveld nog adviesrecht, een verregaande vorm van inspraak voor het plangebied: “We hebben er lang over gedaan om het adviesrecht goed op papier te krijgen”, vertelt Albert. “Na de uitbreiding van Klein Amerika [in 2012, red.] trok de gemeente zich terug. De projectleider ging weg; je zag de houding veranderen”.

Het vaste contact dat eerder tussen de gemeente, Timpaan en bewoners had bestaan verdween, zo zagen zij: “Timpaan had nog wel direct contact met de gemeente, maar de driehoeksverhouding was weg. Achter onze rug om gebeurden er zaken die wij niet wisten”.

Uitwerkingsplan
Tot hun frustratie was voor omwonenden ook niet te controleren of de afspraken die tot dan toe samen waren gemaakt ook waren opgenomen in de exploitatieovereenkomst (2011). Denk aan afspraken over parkeren, laden en lossen, etc. De gemeente weigerde die overeenkomst namelijk openbaar te maken. Hierna verstreken enkele jaren waarin het rustig was. Er werden rechtszaken gevoerd –tussen Timpaan en de Jong—en werd onderzoek gedaan. In oktober 2017 presenteerde de gemeente het ‘Uitwerkingsplan Supermarkt Fluwelensingel’.

Voltooid plan
Dit was de uitwerking van het bestemmingsplan uit 2011 en een van de laatste stappen om straks de supermarkt te mogen bouwen. Voor veel (nieuwere) bewoners aan de Fluwelensingel kwam het uitwerkingsplan als een donderslag bij heldere hemel. Zij wisten van een supermarkt helemaal niet af. Zo beschrijft bewoner Jolanda: “We waren al anderhalf jaar onderweg met het Mobiliteitsplan, toen kwam ineens die super als een duveltje uit een doosje”. Over dat nieuwe Mobiliteitsplan waren zij juist zo enthousiast, er zouden eindelijk minder auto’s op hun singel komen. Maar wat zou daar met een nieuwe supermarkt van overblijven?

Tijden veranderd
Op het ‘Uitwerkingsplan’ kwamen ook vele zienswijzen. Zoals de gemeente zelf in hun antwoorden al constateert gingen die óf over het Mobiliteitsplan (het wordt te druk), óf over de vraag of er nog wel markt was voor een supermarkt. Omdat de gemeente niets deed met de zienswijze over mobiliteit begonnen omwonenden samen een rechtszaak bij de Raad van State, met de vraag of de gemeente zich wel houdt aan het eigen Mobiliteitsplan. Maar de centrale vraag, die als een zwaard van damocles boven de stukken hangt, was imiddels of de supermarkt anno 2017 (nu zelfs 2021) nog wel zo’n goed idee is.

Een greep uit de wereld rond 2007. In het toenmalige mobiliteitsplan (2007-2020) werd nog gedroomd over de RijnGouwelijn. Een sneltram die op de Blekerssingel en Fluwelensingel de weg zou gaan delen met auto’s en fietsers. Die opzet zou dan leiden tot minder verkeer. Over die lijn schrijft Gouda (reactie zienswijzen 2017): ‘Sindsdien is een ander ruimtelijk beleid ontstaan en veel infrastructuur niet aangelegd of niet meer nodig gebleken’.

Artikel gaat verder na de foto

Was de RijnGouwelijn niet meer nodig, wat er nu juist veel harder nodig is, is woningbouw. In 2007 was Gouda vooral druk met de ontwikkeling van Westergouwe. Sinds de kredietcrisis eindigde, in pakweg 2015, is Nederland in de ergste woningcrisis beland sinds de jaren ’60. In Gouda worden inmiddels in razend tempo woningbouwplannen gemaakt, buiten, maar vooral ook op vrijkomende plekken in de stad. Dat is toch een veel betere invulling van deze plek, redeneren omwonenden in enkele zienswijzen.

Conclusie
De Raad van State oordeelt echter over de feiten. Die zijn dat het marktonderzoek (2016 & 2018) dat Timpaan liet uitvoeren deugt; Er is vraag naar een supermarkt. Ook deugt volgens hen de onderbouwing van de gemeente dat er toch echt minder auto’s komen op de singel. Daarvoor was enige creativiteit nodig, maar daarover meer in deel IV van deze serie.

Reactie gemeente Gouda:
Naar aanleiding van de ingediende zienswijzen heeft het college ambtelijk laten verkennen of er alternatieve plannen mogelijk zijn. Daarbij zijn de verschillende varianten ambtelijk getoetst op ruimtelijke, juridische en financiële criteria. Uiteindelijk bleek de variant supermarkt de beste ruimtelijke invulling voor deze locatie te zijn. Met name de inpassing in het gevelbeeld van de Fluwelensingel, de verhouding tussen bebouwd en onbebouwd en de parkeerbalans waren daarbij ruimtelijk doorslaggevend.

Update: 30 juli, 9.00u