Gouda – Als je het niet weet fiets je er zo voorbij. Net na de Action ligt, goed verscholen achter een heg, een weggetje met een hele ris woonwagens eraan. In de delen I en II verhaalde deze krant al over de slechte ondergrond van het kamp en zochten wij uit hoe het eigenlijk komt dat de woonwagenbewoners op deze plek wonen. In deel III starten we in 2001, toen de gemeente besloot dat de Goudkade voorlopig mocht blijven bestaan. We zochten antwoord op de vraag: hoe nu verder?

Deze serie gaat over het woonwagenkamp aan de Goudkade.
Vandaag in deel III: ‘Het ontsnappingsluikje van de gemeente’

Terwijl we naar de woonwagen van gastvrouw Willy wandelen valt iets op. Rechts naast haar wagen staat een groen hek langs de weg, met een groot, leeg vak erachter. Helemaal achterin wijst een wasrek, wat oude fietsen en een schuurtje nog op wat hier ooit heeft gestaan; de woonwagen van Willy’s ouders. Na haar moeders overlijden werd hij weggehaald door de gemeente. “Dat is toch treurig”, vindt ze. Deze ‘sterfhuisconstructie’ blijkt de oplossing van de gemeente Gouda op de impasse aan de Goudkade.

Plan smeden
De gemeente bedenkt in 2002 vier scenario’s voor de Goudkade: niets doen, de situatie normaliseren (er laten wonen voor lange termijn), deels verhuizen van bewoners of een gedwongen ontruiming. Niets doen vindt de raad geen optie, omdat zij de woonplek van Gouwenaars niet zomaar kan laten verpauperen. Het zou niet rechtmatig zijn om ineens te ontruimen en normaliseren betekent dat de locatie illegaal, eeuwig blijft bestaan. Het College vraagt de gemeenteraad daarom nog eenmaal om budget.

Dienstwoning
Het doel? Legaliseren van de woonwagenlocatie. Hiervoor heeft zij een ontsnappingsluikje bedacht. Het plan is om een aantal bewoners te verhuizen naar het Nieuwe Parkerf en de Strookpolderstraat, en op de vrijkomende plekken bedrijfsruimtes te maken voor de blijvers (dit was ook een wens van de bewoners). Wonen op een industrieterrein is volgens de regels verboden, maar bedrijfsruimtes met een ‘dienstwoning’ maken mag wel. Deze uitzonderingsregel is ooit bedacht zodat enkele medewerkers pal naast hun fabriek konden wonen.

De gemeente gaat ermee akkoord dat de Goudkade blijft bestaan, onder de voorwaarde dat er 8 tot 10 bedrijvenstandplaatsen komen. De overige bewoners moeten verhuizen. Hiermee negeert Gouda wel het feit dat er mensen wonen op een industrieterrein, direct naast een fabriek en op een plek die mogelijk de gezondheid schaadt.

Flinke mislukking
Vijf jaar later komt de eerste woonwagennota van de gemeente uit. De evaluatie: ‘De verhuizing van de bewoners naar de Nieuwe Parkerf en de Strookpolderstraat is uitgelopen op een flinke mislukking’. Bovendien zijn ook de brandweer, milieudienst en bouw- en woningtoezicht wakker geworden. Want er ligt nog altijd geen gasleiding, waardoor bewoners al twee decennia losse gastanks gebruiken, met brandgevaar als gevolg. Afvalwater wordt opgevangen in sceptic tanks en geloosd op de sloot en er is geen openbare verlichting op het terrein. De gezondheid van de woonplek is geen onderwerp van discussie.

Illegaal
Wel krijgt de Goudkade per direct riolering, verlichting en een gasleiding in de grond. Doordat de verhuizing opnieuw is mislukt, is blijven ook ingewikkelder geworden. Het probleem is niet dat er mensen wonen op een industrieterrein, maar dat wonen niet kan worden ingepast in het bestemmingsplan. De locatie blijft hiermee illegaal. Opmerkelijk genoeg wil de gemeente in 2007 opnieuw onderzoeken of er bedrijfskavels kunnen worden gecreëerd met dienstwoningen. Hiermee lijkt zij de hete aardappel voor zich uit te schuiven.

In 2012 wordt een nieuw bestemmingsplan gemaakt voor het gebied Kromme Gouwe, de Goudkade en omgeving. Zonder het ontsnappingsluikje kan het terrein weer niet in het bestemmingsplan worden ingetekend. Het College ziet nog maar een mogelijkheid; uitfasering van de woonwagenlocatie. In ingezonden brieven verzetten de bewoners zich. Zij wijzen erop dat hen in 2002 plek is beloofd voor hun bedrijfjes aan de woonwagen.

Uit de illegaliteit
Opmerkelijk genoeg was de gemeente aanvankelijk niet tegen blijven; Gouda heeft rond 1990 zelfs onderzocht of de standplaatsen aan bewoners konden worden verkocht. Het was de provincie die toen dwars lag. Pas toen in 1999 de woonwagenwet werd afgeschaft kreeg de gemeente meer bewegingsvrijheid en koos zij haar eigen doelen: de plek uit de illegaliteit te halen, bewoners huur laten betalen zoals bij andere locaties en fatsoenlijk beheer mogelijk te maken. Na 26 jaar strijd gooit de gemeente in 2012 toch de handdoek in de ring..

Einde van de Goudkade
Sindsdien staan bewoners onder ‘persoonsgebonden overgangsrecht’. Iedere woonwagenplek is gebonden aan de hoofdbewoner (en partner), bewoners mogen de wagen bij overlijden of vertrek niet langer doorgeven aan de kinderen. In ruil hiervoor krijgen zij voorrang als standplaatsen vrijkomen, elders in Gouda. Daarnaast moet nu huur worden betaald, net als op de andere woonwagenlocaties. Bij de invoering in 2012 werden hen daarbij rechten voorgehouden, vertellen zij aan deze krant. Op een goed onderhouden terrein bijvoorbeeld.

Inmiddels staan op de Goudkade nog altijd 17 woonwagens. Het kan nog tientallen jaren duren voordat zij allen overleden of vertrokken zijn. Het terrein verkeert inmiddels in beroerde staat. De vraag is; kijkt Gouda hiervan weg, of neemt zij haar verantwoordelijkheid zolang de plek wordt bewoond?

De redactie
Door: Peter Riphagen