Geef de mensen brood en spelen, dat was door de eeuwen heen de oplossing van notabelen en overheden om mensen rustig te houden en een opstand te voorkomen. Ik kom op deze gedachte omdat ik de afgelopen weken in de verkiezingsprogramma’s bij een aantal lokale partijen het idee van een basisinkomen voor iedereen heb gelezen. Ik vraag me af in wat voor een soort maatschappij we terecht zouden komen als dat werkelijkheid zou zijn. Wat gaan de mensen dan doen? Hoe worden mensen bijeengehouden als het stuurmiddel voedsel en welvaart ontwikkeling wordt weggenomen? Zouden mensen daadwerkelijk creatiever en gelukkiger worden zoals sommige partijen nu suggereren? Gaan mensen dan ondernemen en dat doen waar ze zelf goed in zijn (las ik ook ergens)?

Het idee dat je een basisinkomen ontvangt, klinkt aantrekkelijk maar van wie krijg ik dat inkomen dan eigenlijk en worden daar dan geen eisen aan gesteld? Want de overheid, dat zijn we natuurlijk allemaal zelf. Ineens realiseer ik me dat het ontvangen van een gratis basisinkomen mogelijk kan beteken dat we juist allemaal onze vrijheid kwijt raken en ik verantwoording moeten gaan afleggen aan mijn buren, straat of gemeente over de wijze waarop ik mijn leven inricht en mijn tijd besteed. Worden we dan geen maatschappij die nog meer oordeelt over elkaar? Nu al vinden vele politieke partijen dat je verplicht vrijwilligerswerk moet doen (leuke tegenstrijdigheid) als je een uitkering ontvangt. Waarom eigenlijk? Ben je anders in hun ogen niet sociaal of een profiteur van de maatschappij? Moeten we met een basisinkomen allemaal gaan voldoen aan een bepaalde opgelegde gemeenschappelijke norm? Bijvoorbeeld verplicht afval scheiden, anders zetten we je buiten de stadsmuren en nemen je basisinkomen af! Oei daar gaat onze (mening)vrijheid.

Het klonk zo mooi een basisinkomen maar nu vind ik het een doodenge gedachte en vooral benauwend. Welkom terug bij het fundament van ons bestaan. Er ligt een opdracht voor onze filosofen en economen. Hoe ziet Gouda eruit als alle mensen een basisinkomen hebben? Hoe gaan we dan met elkaar om? Is er vrede of ontstaat er anarchie? En waar komt dat geld voor het basisinkomen vandaan, hoe bepaal je de hoogte, hoe blijft onze economie in stand en de welvaart op peil? Ik ga nu effe wandelen in het bos, goed tegen hoofdpijn.