Gouda – Bewoners en bedrijven worden regelmatig aangemoedigd zich in te spannen om de energietransitie tot een succes te maken. Niet zo vreemd, want er moet nog veel gebeuren om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Gaandeweg lopen gemeenten tegen problemen op die soms wel en soms niet voorzien waren. Het eerste probleem waardoor de transitie vertraging gaat oplopen is dat eerst nu de burgers pas bij de plannen betrokken worden. De andere vertraging wordt veroorzaakt omdat delen van het elektriciteitsnet de extra geproduceerde hoeveelheid stroom niet kunnen verwerken.

De bestuurders van de Nationale Energie Strategie wilden bewoners pas later bij de besluitvorming betrekken
In het nationale programma komt tot uiting dat men de burger niet gelijk in de processen wilde betrekken omdat de zaken in de eerste fase nog te complex voor hen zou zijn. In de regionale RES gebieden zijn inmiddels de zo genaamde zoekgebieden vastgesteld. Echter op welke plekken binnen die zoekgebieden windmolens en/of zonnepanelen moeten komen, daarover moet de strijd nog gestreden worden. Dat bevestigde ons de RES Midden-Holland al eerder. Nu wordt het een zaak tussen gemeentebesturen en burgers om uit te maken welke energie opwekkers waar komen. De kans is groot dat verdere stappen pas na de gemeenteraadsverkiezingen worden gezet. En dan hebben we het nog niet eens over de tijdrovende inspraakprocedures.

Gouda en Midden-Holland staan niet alleen
De gemeenteraad in Woerden (in een andere RES regio dus) blijkt ook nog te moeten beslissen over de plek waar windturbines geplaatst kunnen worden. Dat moet het nieuwe gemeentebestuur gaan doen. Voor de zonnepanelen is de keus al wel gemaakt. De Woerdense raad wil de zoekgebieden eerst nog met elkaar vergelijken en daarbij worden dan voor het eerst omwonenden en grondeigenaren betrokken. Dus ook daar moet de inspraakprocedure nog van de grond komen. We mogen aannemen dat het bij veel andere RES regio’s niet veel anders zal zijn.

Ligt het aan ons elektriciteitsnet of aan onze voortvarendheid?
Gemeenten, bedrijven en particulieren plaatsen met grote voortvarendheid zonnepanelen. Een onverwachte extra stimulans zijn de torenhoge energieprijzen. Iedereen die het zich kan veroorloven en over een geschikt dak beschikt, heeft uitgerekend dat de investering extra snel kan worden terugverdiend. En in de zomer kan de kassa nog sneller rinkelen door elektriciteit aan het net terug te leveren. Dat laatste winmodel  kan echter nog wel eens tegenvallen.

Spanningsproblemen bij de netbeheerders
De signalen over de beperkingen bij het elektriciteitsnetwerk kwamen al eerder naar buiten. Hoe dreigend is de situatie voor particuliere en zakelijke investeerders in zonnepanelen die ervan zijn uitgegaan dat het teveel aan geproduceerde elektriciteit via het net kon worden terug geleverd?  Dat is moeilijk te becijferen maar een tegenvaller zit op de loer. Kan het huidige elektriciteitsnet die extra capaciteit wel leveren?

Hoe staat de netbeheerder van het elektriciteitsnet van Gouda en omstreken hierin?
Het is Koen de Lange, woordvoerder van Stedin, die ons uitlegt hoe de capaciteit van het netwerk in Gouda en Midden-Holland er voor staat. Hij herkent het volstampen van daken, woonwijken en bedrijfsdaken met zonnepanelen. Het elektriciteitsnet moet daarom flink worden uitgebreid en als voorbeeld noemt hij een afgerond project in Gouda. In 2021 is een heel nieuwe verbinding aangelegd vanaf het verdeelstation Bolwerk, dwars door de stad, naar Westergouwe. In dit nieuwe Goudse gebied hoeft men zich dus geen zorgen te maken.

Het uitbreiden van het net met kabels en verdeelstations kost veel tijd
Alleen al de bouw van een groot verdeelstation heeft ongeveer een looptijd van zeven jaar. De Lange ligt daarbij toe dat het in zo’n termijn gaat om vergunningsprocedures, inspraaktermijnen en bouwtijd. Het zou in de toekomst best kunnen gebeuren dat de capaciteit op sommige plekken niet op tijd beschikbaar is en dat een zonnepark of bedrijventerrein geen transportcapaciteit door Stedin toegewezen krijgt. Het is dan wel een tijdelijke situatie maar voor betrokkenen heel vervelend.

Aanbeveling aan de RES Midden-Holland, inclusief Gouda dus
De RES heeft de zoekgebieden waar zonnepanelen en windmolens moeten komen inmiddels vastgesteld. Stedin vindt het echter van groot belang dat Midden-Holland snel met concrete plannen komt waar precies de zonnepanelen en windmolens geplaatst gaan worden. Eerst dan weet Stedin waar men kabels naar toe moet trekken en stations gebouwd moeten worden. Daarbij benadrukt De Lange dat hoe eerder de keuzes aan Stedin worden doorgegeven, hoe sneller met bouwen gestart kan worden.

Ook het laagspanningsnet moet worden aangepast
In de RES worden alleen plannen gemaakt voor grote zonneparken of-daken en windmolens. Consumenten woningen zijn aangesloten op het laagspanningsnet. Onder meer door de enorme run op zonnepanelen in de steden moet het elektriciteitsnet verder worden uitgebreid. Dat is ook nodig door de gestage overgang naar inductie koken, warmtepompen en laadpalen. Een goed voorbeeld is het project in Gouda waar rondom de Willem de Zwijgerlaan de gemeente de straat ophoogt en Stedin gelijk 3 kilometer aan nieuwe laagspanningskabels aanlegt.
Desondanks kunnen particulieren gaan ervaren dat op de zonnigste momenten van de dag, de omvormer van de zonnepanelen afschakelt. Een tip van De Lange tot slot: “Als je zonnepanelen aanschaft registreer je installatie dan gelijk via energieleveren.nl. Daardoor wordt het voor energieleveranciers duidelijk hoeveel elektriciteit er op het net bijkomt en waar aanpassing wellicht nodig is.”

Cor Sul