Gouda – De Rechtbank Den Haag oordeelde deze week vernietigend in de Turfmarktkerk-affaire; de kerk is door de gemeente onterecht gesloopt. Het vonnis betekent een forse tegenvaller voor het Goudse College van B&W en dan met name wethouder Thierry van Vugt. Wanneer mogen zij zich verantwoorden voor de gemeenteraad? En kan van Vugt de zaken nog uitleggen, of wordt het nu toch echt ‘functie elders’?

De reactie van het College was woensdag kort. In hun ogen hebben ze destijds de juiste keuze gemaakt: ‘De gemeente heeft deze beslissing niet licht genomen…’. Toch zien zij ook in dat de rechter niet in hun tegenargumenten is meegegaan. Hun beslissing de Turfmarktkerk versneld te slopen was onjuist. De uitspraak maakt dat wethouder van Vugt, en in mindere mate Tetteroo, zich niet langer kunnen verschuilen. Zij moeten zich opmaken voor een zwaar, open debat.

Raadszaal
En zo verplaatst het strijdperk zich van de rechtbank naar de raadszaal. Daar is afgelopen jaren een tweedeling ontstaan; in de coalitiepartijen, die achter de wethouders stonden en de oppositiepartijen, daar recht tegenover. Onder de oppositiepartijen gebeurde hierdoor iets bijzonders, zij begonnen van links tot rechts samen te werken: ‘Wanneer de [oppositie]fracties gezamenlijk bij dit dossier optrekken, dan is er toch wel iets bijzonders aan de hand’, stelde Jan de Koning (GBG) eind 2019 al vast. De opmerkelijke scheidslijn zou al snel gevolgen krijgen.

Tweedeling
Vooral in de stemming om een raadsenquête. Het ‘onafhankelijk onderzoek’ dat in opdracht van het College werd gedaan door bureau BMC werd door critici slecht ontvangen. Zij oordeelden dat het rapport onvolledig en niet onafhankelijk tot stand was gekomen. Partijen GoPo, en later GBG brachten daarom een raadsenquête in stelling. Alle oppositiepartijen stemden voor, maar zij stuitten op de coalitiepartijen; met hun meerderheid vormden zij een beschermende haag om de wethouders heen.

Het vragenvuur, waarmee de oppositiepartijen van Vugt bestookten, bleef. De Turfmarktkerkexpert onder de raadsleden, Jan de Koning (GBG), stelde in twee jaar tijd meer dan 200 raadsvragen. Zonder veel succes overigens: ‘De rem is er aan alle kanten opgezet om te zorgen dat er niets boven water komt’ zei hij tijdens de onstuimige raadsvergadering over het onderwerp, in maart dit jaar.

Artikel gaat verder na de foto

Wellicht moet de kerk maar opnieuw gebouwd worden?

Drempel
De vraag is wanneer de zaak nu tot de bodem wordt besproken. De eerste drempel is al opgeworpen; volgende week staat de raadsvergadering in het teken van ’technische vragen’. Dat was in maart nog een truc van het College om moeilijke, inhoudelijke vragen, buiten het debat te houden. Andere vragen waren voor na de uitspraak, beloofde de wethouder toen. Na deze aankomende raadsvergadering zou een open debat moeten volgen over inhoudelijke vragen.

Vragen
En zulke vragen, die zijn er genoeg. Wat heeft de hele zaak de gemeenschap gekost en wat die nog gaat kosten? Bovenop de al gemaakte kosten, van naar schatting 1,5 miljoen euro, verwacht Jan de Koning dat de eigenaar ook nog een claim bij de gemeente zal neerleggen voor gedane schade. De eigenaar weet bovendien dat hij met deze uitspraak in de hand feitelijk de gemeente opdracht kan geven om de kerk opnieuw op te bouwen. Of in plaats daarvan kosten kan claimen voor de bouw van een vervangend gebouw. Dat zoud in de miljoenen kunnen lopen.

Verder wil iedereen natuurlijk weten wat de reden is geweest voor het besluit van wethouder van Vugt. En of het College in hoger beroep zal gaan tegen het besluit. De Koning hoopt dat men wijzer is: “De uitspraak is zo klaar als een klontje, het zou slecht zijn voor de gemeente om in hoger beroep te gaan”.

Coalitie
Interessant de komende weken wordt het standpunt van raadsleden uit de coalitie. Zij zwijgen nog in alle toonaarden en bevinden zich nu in een zeer ongemakkelijke positie. Blijven zij achter hun wethouders staan, zoals ze tot nu toe altijd hebben gedaan, of zullen zij druk uitoefenen op van Vugt en Tetteroo om de eer aan zichzelf te houden? Wat Jan de Koning betreft is de zaak na deze debatten liefst zo snel mogelijk achter de rug en gaat het dan verder zonder de beklaagden: “Er is veel werk te doen om dingen te repareren, je kan je toch niet voorstellen dat deze wethouders dat gaan doen”.

Gevoelig punt in de raadszaal blijft het structureel niet willen informeren van de gemeenteraad door wethouder van Vugt. Slechts enkele raadsleden uit de coalitie hoeven de wethouder te laten vallen en er is voldoende steun voor een nieuwe motie van wantrouwen. Hij kan ook kiezen, gezamenlijk met wethouder Tetteroo, bij voorbaat op te stappen, maar het is de vraag of zij daarmee alleen de eigen huid redden, of ook die van het College.