Gouda – Bij het woord reuma denken veel mensen aan pijnlijk ontstoken en vervormde vingers. Maar dat beeld sluit – gelukkig – niet meer aan op de werkelijkheid. “Dat is iets van twintig jaar geleden”, zegt reumatoloog Maud van de Schoot. Er is tegenwoordig veel winst te behalen bij reumatoïde artritis (gewrichtsontsteking) als de patiënt er snel bij is en de behandeling met medicijnen al in een vroeg stadium kan starten. Reumatische aandoeningen zijn grofweg in te delen in drie groepen: de ontstekingsvormen van reuma (daaronder valt reumatoïde artritis), de ouderdoms of ‘slijtage’ vormen van reuma en de weke delen reuma. De afdeling Reumatologie van het Groene Hart Ziekenhuis houdt zich bezig met het onderzoek naar en de behandeling van alle vormen van reuma (een verzamelnaam voor alle aandoeningen aan het bewegingsapparaat (botten, spieren, pezen en gewrichten) die niet zijn veroorzaakt door een ongeval. In dit artikel kijken we naar de reumatoïde artritis (RA).

Maud van de Schoot, reumatoloog
“Je afweersysteem slaat op hol en richt zich niet alleen op indringers van buitenaf, maar op het eigen lichaam.” Reumatoloog Maud van de Schoot legt uit wat er in het lichaam gebeurt bij RA. Waarom de ene mens het wel en de ander het niet krijgt, is nog niet opgehelderd. “Het is een samenspel van omstandigheden.” Sommige mensen zijn gevoeliger voor reuma. Wie er al gevoelig voor is en ook nog eens rookt, loopt een groter risico deze aandoening te krijgen. Patiënten merken door gewrichtspijnen of -zwellingen dat er iets niet goed gaat in hun lichaam. Via de huisarts komen ze terecht bij de reumatoloog. Als de diagnose is gesteld, kan de behandeling beginnen. De reumatoloog schrijft medicijnen voor. “De patiënt komt vervolgens frequent op controle om op geleide van klachten de medicatie juist in te stellen.” Het is belangrijk dat de behandeling zo snel mogelijk effectief is en dat de patiënt ontstekingsvrij is, waardoor de schade wordt beperkt. “In het GHZ geven we daarom optimale zorg, dicht bij huis, waarbij we ook laagdrempelig overleg hebben met andere disciplines in het GHZ wanneer dat nodig is”, zegt Maud. Omdat RA een chronische ziekte is, ziet Maud haar patiënten regelmatig terug. “Dat chronische contact met de patiënt vind ik leuk”, zegt ze. Het was voor haar één van de redenen om dit specialisme te kiezen. “Maar ook omdat ik ziektes door ontregeling van het immuunsysteem fascinerend vind.”

Lia Captein, reumaverpleegkundige
Medicijnen spelen de hoofdrol in de behandeling van RA, zegt reumaverpleegkundige Lia Captein. Maar er zijn nog meer aandachtspunten. RA-patiënten komen in het begin vaak en later één keer in de drie maanden in het ziekenhuis, afwisselend bij de reumatoloog en de reumaverpleegkundige. Reumaverpleegkundige Lia en haar collega Anneke doen onder meer het gewrichtsonderzoek. “We kijken of er zwellingen zijn, of de patiënt pijn heeft en we kijken naar het medicijngebruik. Therapietrouw is heel belangrijk bij reuma. Als het goed gaat, denken mensen soms dat ze geen reuma meer hebben en stoppen ze met de medicijnen.”  De verpleegkundigen praten met de patiënt over de dagelijkse activiteiten, of die nog lukken en of dat die misschien op een andere manier zouden kunnen. Mogelijk is er fysio- of ergotherapie nodig of moeten er hulpmiddelen komen. Vermoeidheid is een veelvoorkomend probleem bij reuma. “Daar hebben we geen vat op”, geeft Lia aan. Tegenwoordig is reuma niet meer zo zichtbaar, maar dat betekent niet dat iemand er geen last van heeft, patiënten ervaren soms wel beperkingen in bijvoorbeeld hun werk. Daarover gaat Lia ook het gesprek aan. Ze vindt het mooi om deze patiënten te kunnen ondersteunen en samen te zoeken naar een betere kwaliteit van leven. “Reumatoïde artritis brengt veel verandering met zich mee. De kunst is hier op zo’n manier mee om te gaan dat reuma onderdeel is van hun leven, maar niet leidend is.”

Martin van der Horst, patiënt
Eigenlijk had hij al twintig jaar last van verdikkingen in zijn handen, maar nooit was het erg genoeg om naar de huisarts te gaan. “Ik ben niet zo’n doktersloper”, zegt vrachtwagenchauffeur Martin van der Horst. Maar eind 2015 werd het zo erg dat hij het niet meer uithield; zelfs zijn tandenborstel kon hij niet meer vastpakken. Martin ging eindelijk naar de huisarts en werd doorgestuurd naar het Groene Hart Ziekenhuis. Daar stelde de reumatoloog de diagnose: reumatoïde artritis. “De arts zei dat ik veel eerder had moeten komen. Toen Martin eenmaal het programma met medicijnen was gestart, voelde hij zich binnen een maand al beter. “Ik ben echt van diep gekomen.” Martin is per direct gestopt met roken, en nu gaat hij aan zijn gewicht werken. Elk weekend neemt hij zijn medicatie. Daarna voelt hij zich soms een beetje brak, maar als het maandag is, kan hij gewoon de vrachtauto weer in. Enkele gewrichten zijn blijvend kapot en hij moet zich meer in acht nemen. Dat is wat hij nu merkt van de reuma. De ziekte is onder controle en wellicht kan hij zijn medicijnen nog wat verder afbouwen. “Er zit nog verbetering in. Met de ondersteuning van deze fijne artsen en verpleegkundigen moet dat zeker lukken.”

Reumatoïde artritis
• Komt meer bij vrouwen voor dan bij mannen.
• Kan op elke leeftijd ontstaan, met een piek tussen de vijftig en zeventig jaar.
• Symptomen: Pijn, zwelling en stijfheid in meerdere gewrichten van het lichaam.
• Reumatoïde artritis is tegenwoordig goed te behandelen, waardoor schade aan de gewrichten beter kan worden voorkomen.
• De vakgroep Reumatologie heeft een goede samenwerking met aanverwante disciplines binnen en buiten het GHZ.
• De vakgroep Reumatologie heeft spreekuren op alle GHZ-locaties: Zuidplas, Schoonhoven, Bodegraven en Gouda.